عبور هوا از تارهاي صوتي به هم نزديك شده باعث ارتعاش لبه مخاطي تارهاي صوتي و ايجاد صوت مي‌گردد. اختلال و بيماري كه باعث درگيري هر كدام از قسمت‌هاي فوق گردد (به عنوان مثال از تومورهاي مغزي گرفته تا التهاب خفيف لبه مخاطي تارهاي صوتي)‌ باعث ايجاد خشونت صدا مي‌گردد. از اينجا مي‌توان به نقش مهم تارهاي صوتي در ايجاد صوت پي برد تارهاي صوتي در هنگام تنفس باز هستند و به هوا اجازه عبور مي‌دهند و در هنگام تكلم بسته مي‌شوند و ارتعاش لبه مخاطي آنها باعث ايجاد صوت مي‌گردد. بنابراين بيماري و يا وجود تورم و توده و به طور كلي هرگونه تغيير شكلي در تارهاي صوتي باعث تغيير كيفيت صدا مي‌گردد.

خشونت صدا دلايل زيادي دارد. البته بيشتر آنها خطرناك نيستند ودر مدت زمان كوتاهي رفع مي‌شوند شايع‌ترين علل آن شامل التهاب حاد حنجره (لارنژيت حاد)‌، ندول صوتي، بازگشت محتويات معده به مري، سيگار كشيدن، حساسيت‌ها، مشكلات غده تيروئيد، اختلالات عصبي، ضربه به حنجره و گاهي دوره قاعدگي در زنان، آنفلوآنزا و سرماخوردگي، عفونت ويروسي مجاري تنفسي فوقاني يا تحريك‌پذيري حاصل از استفاده بيش از حد از صدا مثل فرياد زدن در مسابقات ورزشي.

ندول صوتي: ندول يا گره‌هاي صوتي معمولا دركساني كه زياد صحبت مي‌كنند مثل معلمان، خواننده‌ها و وكلا ايجاد مي‌شود. به دليل استفاده بيش از حد از تارهاي صوتي، برجستگي‌هايي در لبه تار صوتي ايجاد مي‌شود كه باعث خشونت صدا مي‌گردد.

از علل ديگر ايجاد خشونت صدا، خونريزي در لبه تارهاي صوتي مي‌باشد. اين مشكل در كساني كه ناگهان جيغ مي‌زنند، ديده مي‌شود.

آلرژي: آلرژي مي‌تواند با ايجاد ادم و تورم لبه‌‌هاي تار صورتي، باعث خشونت صدا گردد.

سرطان‌ها: بيماري‌اي كه بيشتر از همه باعث نگراني مي‌‌شود، سرطان‌هايي هستند كه مي‌تواند باعث خشونت صدا شوند مثل سرطان حنجره و سرطان بافت اطراف حنجره. البته سرطان تيروئيد نيز مي‌تواند باعث خشونت صدا شود؛ چراكه عصب حنجره و تار صوتي از نزديك غده تيروئيد عبور مي‌كند. اگر سرطان تيروئيد، عصب را درگير كند، مي‌تواند باعث خشونت صدا شود.

بازگشت محتويات معده به مري: يك دليل شايع خشونت صدا در بزرگسالان بازگشت محتويات معده به مري مي‌باشد. در اين حالت اسيد معده به مري بازمي‌گردد و سبب تحريك چين‌هاي صوتي كه در ناي و مجاورت مري قرار دارند، مي‌شود. بيشتر چنين بيماراني ممكن است علائمي از سوزش سر دل يا ترش كردن معده داشته باشند. در اين حالت معمولا خشونت صدا صبح‌ها بدتر است و در طول روز بهتر مي‌شود. ممكن است چنين افرادي احساس يك توده و چسبيدن ترشحات در گلو يا احساس نياز بيش از حد به پاك كردن گلويشان را داشته باشند.

سيگار كشيدن: سيگار كشيدن، دليل ديگر خشونت صدا مي‌باشد. از آنجايي كه سيگار كشيدن يكي از دلايل عمده سرطان‌هاي حنجره مي‌باشد، اگر سيگار‌ي‌ها خشونت صدا داشته باشند، بايد توسط پزشك متخصص گوش و حلق و بيني معاينه شوند. در هنگام معاينه اگر ضايعه مشكوكي ديده شد، بايد از آن نمونه‌برداري شود. همچنين استعمال موادمخدر مثل ترياك و مصرف مشروبات الكلي و تماس طولاني‌مدت با موادي مثل آزبست و نفتالين از عوامل ايجادكننده سرطان حنجره مي‌باشد.

ناهنجاري‌هاي مادرزادي: مثل فلج تار صوتي، لارنگومالاسي كه معمولا با بزرگ شدن كودك برطرف مي‌شود. كيست‌هاي تار صوتي، تنگي‌هاي حنجره و اطراف آن (زير و بالاي حنجره)‌ و توده‌هاي عروقي مادرزادي در حنجره و اطراف آن، از عوامل ايجادكننده خشونت صدا مي‌باشد.

چه موقع بايد به متخصص مراجعه كنيم؟

1 - خشونت صدايي كه بيش از 2 هفته طول كشيده است، بخصوص اگر بيمار سيگاري باشد.

2 - اگر خشونت صدا با سرفه‌هاي خوني همراه باشد.

3 - اشكال در بلع وجود داشته باشد.

4 - فقدان يا تغيير شديد صدا كه بيش از چند روز طول كشيده باشد.

اختلالات صدا چگونه درمان مي‌شود؟

ابتدا متخصص گوش و حلق و بيني شرح حال كاملي از بيمار مي‌گيرد و سپس بيمار را معاينه مي‌كند. معاينه اوليه توسط يك آينه مخصوص و منبع نور انجام مي‌گيرد كه شكل تارهاي صوتي هنگام تكلم كردن و توليد صوت و هنگام تنفس ديده مي‌شود. اين روش ناخوشايند نبوده و توسط بيماران به خوبي تحمل مي‌شود. در برخي موارد پزشك آزمايش‌هاي ويژه‌اي همچون پردازش‌‌هاي آكوستيكي كه براي ارزيابي صدا طراحي شده‌اند توصيه مي‌كند كه اين روش‌ها بي‌نظمي‌هاي صدا، چگونگي توليد صدا، جريان هوا و ديگر مشخصات لازم را مي‌سنجد كه در تشخيص و درمان كمك‌كننده هستند. در صورت مشكوك بودن به وجود توده، حتما نمونه‌برداري تحت بيهوشي عمومي در بيمارستان انجام مي‌گيرد.

درمان خشونت صدا بستگي به علت ايجادكننده آن دارد. در بيشتر موارد خشونت صدا خوش‌خيم بوده و به سادگي با استراحت دادن به حنجره يا اصلاح چگونگي استفاده از آن درمان مي‌شود.

در موارد خوش‌خيم درمان دارويي مثل كورتون‌ها در مقادير محدود مي‌‌‌تواند بسيار كمك‌كننده باشد ولي حتما بايد به تشخيص رسيده باشد و توصيه‌‌هاي درماني ديگر شامل استفاده از مايعات فراوان، استفاده از بخورهاي تنفسي، استراحت صوتي، استفاده از تكنيك‌هاي گفتار‌‌درماني توسط متخصص آسيب‌شناس تكلم، به بيماراني كه داراي عادات بدي مثل فرياد كشيدن يا جيغ زدن و استفاده ناصحيح از حنجره هستند، كمك مي‌كند تا شيوه توليد كلام را تغيير دهند تا صداي تكلم بهبود يافته و مشكلاتي از قبيل گره‌هاي صوتي رفع شوند.

در موارد بدخيم در صورت وجود گره يا پوليپ چين‌هاي صوتي نياز به عمل جراحي است.

براي پيشگيري و درمان خشونت صدا چه كارهايي انجام دهيم؟

1 ‌- به مقدار فراوان آب بنوشيد.

2 - شب‌ها به هنگام خواب از بخور سرد استفاده كنيد.

3 - اگر به دليل نوع شغل مجبور هستيد زياد صحبت كنيد به هنگام گرفتگي صدا حتما به تارهاي صوتي خود استراحت دهيد.

4 - مشروبات الكلي، موادمخدر و سيگار استفاده نكنيد.

5 - از داد زدن و فشارهاي صوتي ناگهاني بپرهيزيد.

6 - رفلاكس اسيد معده (به اين بيماران پرهيز از غذاهاي پرچرب، سنگين و ترش توصيه مي‌شود)‌ را درمان كنيد.

7 ‌ - از غذاهاي آلرژي‌زا مثل ادويه‌ها بپرهيزيد.

8 - شيوه تكلم صحيح را بياموزيم.

دكتر كيارش نجات‌پور
جراح و متخصص گوش و حلق و بيني